De nieuwe regering met VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie is een feit. Vanzelfsprekend is er in het regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’ ook een sectie aan het zorgdomein gewijd. Wat zijn de plannen voor de zorg en de grootste veranderingen voor de eerstelijn de komende jaren? ZONH zet de belangrijkste ontwikkelingen voor u uiteen.
Bezuinigingen
In het oog springen de aangekondigde bezuinigingen voor de medisch-specialistische zorg, geestelijke gezondheidszorg, de huisartsenzorg en wijkverpleging. Gezamenlijk kunnen deze sectoren 1,9 miljard euro minder uitgeven. Tot 2021 kunnen ziekenhuizen 700 miljoen euro minder uitgeven en voor zowel de geestelijke gezondheidszorg als wijkverpleging is 100 miljoen euro minder beschikbaar. Dat betekent echter niet dat de zorgvraag in Nederland afneemt. Het kabinet erkent deze ontwikkeling en wil het geld dat wordt bespaard investeren in andere zorgsectoren.
Huisartsenzorg gekort
Tezamen met de bezuinigingen in de huisartsenzorg en wijkverpleging, zien we ook de ambitie vanuit de regering om zorg zoveel mogelijk te leveren in de eerstelijn. Dat wringt. De eerstelijnszorg wordt gekort in budget, maar dient derhalve wel meer zorg op te vangen ten behoeve van efficiëntie. In de afgelopen jaren is het budget voor de huisartsenzorg flink gekort. De LHV geeft aan dat hierdoor investeringen in vernieuwing binnen de huisartsenzorg uitblijven. Als gevolg van het uitgavenplafond wordt zorgkwaliteit mogelijk een aandachtspunt voor de komende jaren.
Thuiswonende ouderen
Naast het opvangen van zorg uit de tweedelijn, vragen ook andere maatschappelijke ontwikkelingen intensievere zorgverlening vanuit de eerstelijn. Bijvoorbeeld het aantal thuiswonende ouderen. Momenteel wonen zes op de zeven 80-plussers thuis. Huisartsen worden dagelijks geconfronteerd met de complexe zorgvraag van deze kwetsbare ouderen. In het regeerakkoord is 2,1 miljard gereserveerd voor verpleeghuiszorg. Echter, door bezuinigingen in de wijkverpleging vist de groep thuiswonende ouderen achter het net.
Andere zorgdomeinen
Behalve de huisartsenzorg en wijkverpleging kunnen ook andere zorgdomeinen, als gevolg van het regeerakkoord, voor uitdagingen komen te staan. In het regeerakkoord wordt het eigen risico de gehele kabinetsperiode bevroren op € 385,-. De huisartsenzorg en de wijkverpleging vallen niet onder het eigen risico, waardoor deze zorg toegankelijk blijft. Dit geldt echter niet voor andere eerstelijnszorg zoals fysiotherapie, thuisverpleging, diëtiek of maatschappelijk werk. Deze eerstelijnszorgverleners, waaronder de KNGF, uitten hier al eerder hun zorgen over. Doordat deze zorg niet altijd volledig in het zorgpakket valt, kan dit leiden tot zorgvermijding, wat een toenemende zorgvraag tot gevolg kan hebben.
Investeringen
Het regeerakkoord zet het mes niet in alle zorg. Zo wordt er voor Jeugd-GGZ 54 miljoen extra vrijgemaakt. Ook voor de Wmo wordt 145 miljoen extra uitgetrokken. Preventie staat hoog op de kabinetsagenda en met name het aanpakken van roken en overgewicht. Hier moet in een nationaal preventieakkoord met verschillende zorgorganisaties, patiëntenverenigingen, gemeenten, sportclubs en zorgverzekeraars een eenduidig plan voor worden opgesteld. Tenslotte wordt er 40 miljoen vrijgemaakt voor de implementatie van e-health en andere innovaties die de zorg en communicatie over de zorg moeten verbeteren.
In de praktijk
Hoe geven we in de eerstelijnszorg nu effectief vorm aan de beleidswijzigingen in het regeerakkoord? Met een inperking van financiële middelen en verschuiving van de zorg, is het belang van integrale en multidisciplinaire samenwerking groter dan ooit. Willen we kwalitatieve zorg blijven leveren, dan zijn onderlinge afspraken tussen verschillende domeinen en frequente afstemming tussen zorgverleners in de tweede-, eerste- en nuldelijn alsmede integraal essentieel. Communicatie is daarbij het sleutelwoord.